Fakamolemole‘i ‘o e Ngaahi Nō mo e Pa‘anga Tokoni ‘oku Toloi ‘a e Fuofua Totongi Fakafokí, ki he Pa‘anga Tokoni ki he Filio‘i Fo‘ou ki he Nofo‘angá

Fakafou ‘i he HIF, na‘e malava ai ‘e he ngaahi kautaha fale fakakomiunitií ma‘á e kakai ‘oku tu‘unga mā‘ulalo ‘a ‘enau pa‘anga hū maí ‘o ma‘u atu ha ngaahi nō na‘e toloi ‘a e taimi ki hono fuofua totongí pe tokoni fakapa‘anga na‘e ‘i ai honau ngaahi makatu‘unga, ki he taumu‘a ko hono langa ‘o ha ngaahi fale nofo‘anga ki he fa‘ahinga ‘oku mā‘ulalo ‘enau tu‘unga fakapa‘angá.

‘I he 2010, ko ha konga ia ‘o e polokalama liliu fakalūkufua ki he ngaahi fale nofo‘anga ki he fa‘ahinga ‘oku mā‘ulalo ‘enau tu‘unga fakapa‘angá, na‘e fakahiki atu ai ‘e he Pule‘angá ‘a e fatongia ki hono fakapa‘anga ‘o e ngaahi fale nofo‘anga ki he fa‘ahinga ‘oku mā‘ulalo ‘enau tu‘unga fakapa‘angá ki he Social Housing Unit pea ta‘ofi leva ‘a ‘ene tuku atu ha ngaahi nō HIF.

Ko e hā ‘a e ngaahi liliu ‘oku fekau‘aki mo hono fakamolemole‘i ‘o ha ngaahi nō na‘e toloi ‘a e taimi ki hono fuofua totongí pe tokoni fakapa‘anga na‘e ‘i ai honau ngaahi makatu‘unga?

Neongo ‘oku ‘ikai ke toe tuku atu ha ngaahi nō fo‘ou ‘o fou ‘i he Housing Innovation Fund (HIF), kuo kamata‘i ‘e he Pule‘angá ha ngaahi liliu ‘e lava ai ‘e kinautolu ‘oku nau lolotonga ma‘u ‘a e fakapa‘anga HIF ‘o ma‘u ‘a e faingamālie ke fakamolemole‘i ai ‘a ‘enau ngaahi nō na‘e toloi ‘a e taimi ki hono fuofua totongí pe tokoni fakapa‘anga na‘e ‘i ai honau ngaahi makatu‘ungá, ki he ngaahi taumu‘a ko hono langa ‘o ha ngaahi fale nofo‘anga fo‘ou ki he fa‘ahinga ‘oku mā‘ulalo ‘enau tu‘unga fakapa‘angá.

‘Oku malava meí he ngaahi liliú ni ke holoki hifo ai ‘e he Kāinga Ora ‘a e lahi ‘o e pa‘anga malu‘í (priority) ki he ngaahi nō na‘e toloi ‘a e taimi ki hono fuofua totongí mo e tokoni fakapa‘anga na‘e ‘i ai honau ngaahi makatu‘ungá na‘e tuku atu ‘i he Housing Innovation Fund.

‘Oku taumu‘a ‘a e ngaahi liliú ke to‘o ‘a e ni‘ihi ‘o e ngaahi ‘ā vahevahe/fakafe‘ātungia fakapa‘anga ‘oku fehangahangai mo e ngaahi kautaha ‘oku nau tuku atu ‘a e fale nofo‘anga ki he fa‘ahinga ‘oku mā‘ulalo ‘enau tu‘unga fakapa‘angá, ‘aki ‘a hono faka‘ata‘atā ‘o e pa‘anga ngāue (capital) ‘oku ma‘u ke fakapa‘anga‘aki ‘a e ngaahi polōseki fale nofo‘anga ki he fa‘ahinga ‘oku mā‘ulalo ‘enau tu‘unga fakapa‘anga fo‘oú.

‘Oku kamata fakakū ‘a e ngaahi liliu?

‘E lava ‘a e ngaahi kautahá ‘o kamata‘i ‘a e founga ngāue ki hono fakafonu ‘o e foomu tohi kolé ‘i he taimí ni. Ko ha fa‘ahinga liliu ki he ngaahi makatu‘unga ‘o e ngaahi nō na‘e toloi ‘a e taimi ki hono fuofua totongí pe tokoni fakapa‘anga na‘e ‘i ai honau ngaahi makatu‘ungá ‘e kamata lau ia meí he ‘aho ‘o e totongi faka‘osi ki ha polōseki ‘e kaunga atu ki ai ‘a e pa‘anga ngāue ‘e faka‘ata‘ataá.

Ko e hā ‘a e ngaahi makatu‘unga ki he ‘atā ki aí pea ‘oku founga fēfē ha tohi kole ki ai ‘a e ngaahi kautaha?

Ke ‘atā atu ki aí, ‘oku fiema‘u ‘a e ngaahi kautahá ke nau ‘osi ma‘u atu ‘a e tokoni fakapa‘anga ‘o fakafou ‘i he Housing Innovation Fund.

Ko hai ‘okú ne tokanga‘i ‘a e faitu‘utu‘uni pe ko hai ‘oku ‘atā atu ki ai?

Ko e Kāinga Ora ‘oku ‘o‘ona ‘a e fatongia ki hono fakahoko atu ‘o e ngaahi liliú, ngāue ki he ngaahi tohi kolé pea mo hono sivi‘i ‘o e tu‘unga ‘atā ki aí. ‘E vakai‘i tahataha ‘e he Kāinga Ora ‘a e ngaahi tohi kolé pea, koe‘uhí ko ia te ne fua ‘a e fatongia ki aí, ‘okú ne aofangatuku ‘a e liliu ki he ngaahi fokotu‘utu‘u ‘i he HIF.

Fakatokanga‘i ko e tu‘utu‘uni ko ia ke liliu ha fa‘ahinga fokotu‘utu‘ú ‘oku ‘i he mafai ia ‘o e Kāinga Ora.

Ko e hā ‘a e lahi ‘o e pa‘anga malu‘i (priority amount)?

Ko e lahi ‘o e pa‘anga malu‘í (‘oku toe ui ia ko ha “priority amount”) ko e liunga 1.2 ia ‘o e mahu‘inga ‘o e nō na‘e toloi ‘a e taimi ki hono fuofua totongí (suspensory loan). ‘E lava ke holoki hifo ‘eni ki he liunga 1.2 ‘o e lahi ‘o e toenga noó.

‘E lava ke fakamolemole‘i ha ngaahi nō taimi tu‘upau (term loans)?

‘Ikai. ‘Oku ‘ikai kau ‘a e ngaahi nō taimi tu‘upaú ia ‘i he ngaahi liliú.

‘Oku ‘i ai ha ngaahi me‘a fakatukuhau ‘e ala hoko kapau ‘e ola lelei ‘a ‘eku tohi kole?

Kapau ‘e tali ‘a ho‘o kolé, ‘e ala hoko mei ai ha mo‘ua ‘a ho‘omou kautahá ki ha totongi GST ki he langa falé ‘o hoko vave ange ia ‘i he taimi na‘a mou ‘uluaki ‘amanaki atu ki aí.

Ki ha fakamatala lahi ange, ‘īmeili ki he legacymanager@kaingaora.govt.nz pe vakai‘i ‘a e ngaahi makatu‘unga ki he ‘atā ki aí mo e foomu tohi kolé ‘i lalo.